Halkan waxan ku qaada dhigayna: wadaadaas iyo xirirka muga iyo miisanka leh ee ay soonali la lahayd iyo gamacsatadii is baray africa iyo dunida inta kale ka hor bad mareenadii carbeed iyo kuwii boqortooyoyinkii reer yurub isha ganacsiga ee africa ayaa ahayd magaalada saylac iyo muqdisho.
Soomaalida Ganacsatada iyo Bulshada Muslimiinta: ee Geeska Afrika, ayaa caan ku ahaa ganacsiga iyo baayacmushtarka. Ganacsatadu waxay ahaayeen kuwo xirfad leh oo si dhaqso ah ugu dabaqay is-dhaafsiga badeecadaha iyo aqoonta.
Ganacsatada Caalamiga ah: Carabta, Hindida, Farsi iyo ganacsatada kale ee ka soo jeeda Bariga Dhexe iyo Koonfurta Aasiya ayaa ka mid ahaa daneeyayaasha ugu waaweyn ee xiriirkan, iyagoo suuqyada kala duwan isku xirey.
1. Maxay ahad wadadii xariirta ama silkroad.
Is-weydaarsi Badeecado: Wadada Silk Road ama wadadii xariirta waxay ahad wado ganacsi oo caalami ah oo wadadaas oo ka soo bilaaman jirtay hindia taas oo markay soo kulaasho sajiirada carbeed ama bariga dhexe u kala jabi jirtay labo wado wadada kawaad ayaa ku laaban jirtay gacanka hurmus hal kaas yey waxay ku noqon jirtay xayn wadooyin ah
Wadada labaad ayaa ku soo laaban jirtay biyaha [gacanka saylac]. Gacanka saylac waa meesha hada loo yacaan gacanka cadmeed sida wax walba laynoo kaga boobay ayaa magacaasna loo boobay yacni magaca saxda ah ee asal la oran jiray ayaa ahayd [gacanka saylac ama marin biyoodka saylac]
Is-dhaafsi Dhaqan iyo Diimeed: Xiriirkan ayaa ka tarjumayay is-dhaafsiga aqoonta, dhaqanka, iyo diinta. Fikradda iyo dhaqanka Islaamka ayaa si wadajir ah ugu faafay suuqyada ganacsiga, taasoo abuurtay xiriir adag oo u dhexeeya bulshooyinka kala duwan.
Heshiisyo Ganacsi iyo Shuruuc: Ganacsatadu waxay sameeyeen heshiisyo ganacsi oo cad, iyadoo la dejiyay nidaamyo iyo shuruuc lagu xoojinayo wada shaqeynta iyo badbaadada ganacsiga.
2. Gooma ayuu soo bilaamay xirirka gamacsiga ee abuuray wadadii xariirta?
Bilowgii Islaamka: Xiriirka ganacsi ee u dhexeeya wadada Silk Road iyo Soomaalida ayaa soo bilaabmay xilligii islaamku sida xooga leh ugu faafay sajiirada carabta iyo burburintii dawladii beershiya amintaas oo ahayd bilawgii qarinigii 7aad miiladiga.
Qarnigii 7aad ilaa qarnigii 12aad: suuqyada ganacsiga iyo maraakiibta badda ayaa gaaray heerar sare oo kobac ah, taasoo keentay in xiriirka ganacsi uu noqdo mid caalami ah. Ganacsatada Soomaaliyeed waxay kaalin muuqata ka ciyaareen isku xirka suuqyada Bariga Dhexe, Aasiya iyo Afrika.
Xilli Casri ah: Inkastoo isbeddello badan dhacay, xidhiidhkan ganacsi ee qadiimiga ah ayaa weli raad muuqda ku reebay dhaqanka iyo taariikhda Geeska Afrika.
3.Magaalooyinkii ganacsiga ee geeska africa iyo ilaha ganacsiga ee africa
Muqdisho Saylac iyo Caluula:
Waxay ahaayeen xarumaha ugu muhiimsan ee ganacsiga, iyadoo dekedaha muhiimka ah sida Muqdisho,Saylac, iyo Culuula ay noqdeen albaabada is-dhaafsiga badeecadaha ee africa
Badda Cas iyo Badaha Hindiya: Xidhiidhka badeed ee xooggan ayaa fududeeyay in badeecadaha iyo wararka ganacsi ay ka gudbaan Badda Cas, iyadoo ganacsatada Soomaaliyeed ay si toos ah ugu xireen suuqyada Hindiya iyo kuwa kale ee Aasiya.
Suuqyada Bariga Dhexe: Suuqyada Carabta, oo ay ku yaalliin magaalooyin ganacsi oo waaweyn, ayaa noqday meelaha ugu muhiimsan ee lagu kulmo loona sameeyo heshiisyada ganacsi.
4. Maxaa Keentay Xiriirkan Ganacsi?
Baahida Badeecadaha Qaaliga Ah: Suuqyada caalamiga ah waxay ahaayeen kuwo aad u baahida badan badeecadaha qaaliga ah sida xariir, dahab, iyo dhar. Soomaalida oo caan ku ah ganacsiga badeecadahaas ayaa fursad u aragtay inay ka faa’iideystaan is-weydaarsiga.
Fidinta Diinta Islaamka: Islaamku wuxuu dhiirrigeliyay isku xirnaanta iyo is-dhaafsiga aqoonta iyo dhaqanka, taasoo abuurtay jawi ganacsi oo kalsooni ku dhisan. Diinta ayaa sidoo kale kaalin weyn ka ciyaartay fidinta xiriirkan, iyada oo isku xidhay bulshooyin kala duwan.
Faa’iidooyinka Dhaqaale: Xidhiidhka ganacsi ee badeed ayaa keentay faa’iidooyin dhaqaale oo badan, taasoo horseeday in ganacsatada Soomaaliyeed ay maalgashi weyn ku sameeyaan isku xirka suuqyada caalamiga ah.
5. SIDEY – Sidee U Socday Xiriirka?
Maraakiibta iyo Doonyaha: Ganacsatada ayaa isticmaalay maraakiibta iyo doonyaha badda si ay badeecadaha ugu dhoofiyaan oo ugu soo dejiyaan meelo kala duwan. Nidaamyada badaha ayaa ahaa kuwa aad u horumarsan, taasoo sahashay is-dhaafsiga badeecadaha.
Suuqyada Isku Xiran: Dekedaha iyo magaalooyinka ganacsiga ayaa noqday xarumo lagu kulmo, laguna sameeyo heshiisyo iyo wadaxaajood ganacsi. Kulamadaasi waxay ahaayeen kuwo ay kaga wada hadlaan qodobo ganacsi iyo is-dhaafsi aqooneed.
Shirarka iyo Wada-Xaajoodyada: Ganacsatada ayaa si joogto ah u qabtay shirar iyo wada-xaajoodyo lagu xoojinayo xiriirka ganacsi. Kulamadan ayaa fure u ahaa heshiisyada iyo shuruucda lagu maamulo ganacsiga caalamiga ah.
Gabagabo
Taariikhda wadada Silk Road iyo xiriirka ganacsi ee ay la lahaayeen Soomaalida ayaa astaan u ah isku xirnaanta bulshooyinka iyo dhaqamada kala duwan ee caalamka.
Soomaalida Muslimiinta ah ee Geeska Afrika waxay ahaayeen xidhiidha muhiimka ah ee isku xira suuqyada Bariga Dhexe, Badda Cas, iyo Hindiya, iyagoo ka qayb qaatay is-dhaafsiga badeecadaha, dhaqanka, iyo aqoonta.
Xidhiidhkan ayaa ku salaysnaa kalsooni, wada shaqeyn iyo heshiisyo ganacsi oo miro dhal ah, taasoo ka dhigaysa mid ka mid ah qaybaha ugu muhiimsan ee taariikhda ganacsiga iyo dhaqanka caalamiga ah.